بایگانی برچسب: s

انواع بنتونیت و کاربرد آنها

کاربرد عمومی بنتونیت

بنتونیت بدلیل خواص نرم بودن تورم پذیری ،کلوئیدی و خوب مخلوط شدن با آب ،خمیری شدن ،پلاستیک بودن ،چسبندگی و چسبانندگی ،جاذب بودن و غیره دارای مصارف پر شماری است از جمله ادامه خواندن کاربرد عمومی بنتونیت ←

بنتونیت ریخته گری

بنتونیت ریخته گری

ماسه به تنهایی قابلیت چسبندگی ندارد. اگر قالب های ریخته گری با ماسه خالص ساخته شوند قبل یا در موقع ریخته گری از هم پاشیده می شوند برای جلوگیری از این کمبود از خاصیت چسبندگی بنتونیت استفاده می شود. به ماسه های ریخته گری مقداری بنتونیت که از 15 درصد تجاوز نمی کند، می افزایند. این ماسه های بنتونیت دار جهت فرم دادن فلزات و آلیاژها به صورت ریخته گری بارها مورد استفاده قرار می گیرند فاصله زمانی استفاده مجدد ممکن است از یک ساعت کمتر باشد و چون فلزات با درجه حرارت بالایی در قالب ریخته می شوند بنابراین ممکن است باعث از بین بردن خواص مطلوب بنتونیت، به آن خاصیت چسبندگی می دهد و چون بیشتر قسمت رویی که مستقیما” در تماس با فلز است زیاد صدمه می بیند در بعضی ریخته گری ها قالب دو قسمتی تهیه می شود و فقط بنتونیت قسمت رویی را ترمیم می نماید هر چه این قسمت نرم تر و صاف تر باشد محصول ریخته گری صاف تر بوده و احتیاج به سوهان کشی و پرداخت کمتری خواهد داشت. بنابراین جا دارد که دقت بیشتری به عمل آورده و خاک هایی به کار گرفته شود که با ماسه سازگاری بهتری داشته باشد از این نظر مونت موریونیت مناسب تر است. به طور کلی بنتونیت های سدیم دار با ماسه سازگارترند. در مواردی که بنتونیت سدیم دار در دسترس نباشد از بنتونیت های کلسیم استفاده می شود و با افزودن کربنات سدیم (معروف به سودالش) به آنها خاصیت چسبندگی می بخشند.

بنتونیت مصرفی در این کاربرد بایستی دارای مشخصه های زیر باشد:

آب محتوی آن بین 6تا 12 درصد باشد، PH  آن برابر یا بزرگتر از 2/8 باشد و اکسید کلسیم آن از 7 درصد بیشتر نباشد .

اصولا” هر ریخته گری بر حسب نوع فلز، حجم قالب و مقدار و مقدار تولید برای خود مشخصه هایی از نظر مقاومت در برابر حرارت و غیره برای بنتونیت قائل است.

بنتونیت حفاری

حفاري چاه

با آزاد شدن بنتونيت در آب، پوسته های نسبتاً بزرگ سديم بنتونيت به ذرات كلوئيدی تبديل شده و انرژی الكتریکی ذخيره شده در شبكه بلوری را آزاد می كنند و در حدود 15 تا 30 برابر حجم اوليه متورم مي شوند. از اين خاصيت در حفاري براي پراكنده سازی مواد سنگين كننده و قطع حفاري استفاده مي شود، بدين صورت بنتونيت پوششي را روي ديواره چاه ايجاد كرده و از مهاجرت نفت و گاز ممانعت مي كند و ديواره را پايدار و مته را نيز چرب مي كند. همچنين بنتونيت، مواد آلي و غير آلي را از مخلوط آب جذب كرده و ويسكوزيته آن در برداشت و بالا آورد نخاله هاي حفاري كمك مي كند . هكتوريت نيز خواص مشابهي دارد.

بنتونيت 2 تا 5% وزن گل هاي حفاري آبي را تشكيل مي دهد , هرچند در انواع ديگر گل حفاري مانند انواع روغني يا مصنوعي نيز روز بروز كاربرد بيشتري پيدا مي كند، در بعضي موارد 1 تا 2% آن اختصاص داده و يا كاملاً با پلیمرها جايگزين مي شود.

بدون شک نقش بنتونیت در صنعت حفاری، خاصه در ترکیب سیال حفاری غیر قابل انکار است. ویژگی های منحصر به فرد این سنگ باعث شده است که گل شناسان از بنتونیت به عنوان یک ماده افزودنی چند منظوره در ساختمان سیال حفاری خود استفاده نمایند. از مهمترین کاربردهای بنتونیت می توان به سرد و لغزان کردن مته و ساق حفاری، تمیز کردن ته چاه و مته، انتقال خرده ها به سطح زمین، کنترل هرزروی و غیره اشاره کرد که تمامی این اعمال توسط خواصی همچون لغزانندگی، گرانروی، وزن، مقاومت ﮊلی و توانایی در دیواره سازی(Filtrate control) ایجاد شده که این سنگ در سیال حفاری بوجود می آورد. بر اساس نوع کاتیون(Cation) موجود در کانی های رسی، بنتونیت های سدیم دار و بنتونیت های کلسیم دار از مهمترین انواع بنتونیت می باشند. بنتونیت های سدیم دار (بنتونیت تیپ وایومینگ) بدلیل ظرفیت بالای جذب آب، تورم پذیری زیاد و خاصیت ژلی بالا، مناسب ترین نوع بنتونیت در گل های پایه آبی به شمار می روند.

درایران لایه های بنتونیتی بیشتر در سازندهای توفی مثل سازند کرج (با سن ائوسن) و معادل این سازند در ایران مرکزی یافت می شوند.

آنالیز گل حفاری:

در بخش گل حفاری خواص سیال حفاری را مورد بررسی قرار می دهند و از آنجا كه مثلاً بنتونیت به تنهایی از پس كلیه وظایف گل حفاری بر نمی آید. یك سری افزودنی به گل اضافه می كنند كه در این آزمایشگاه با انجام آزمایش های مختلف تركیب یك گل با خصوصیات مورد نظر بدست می آورند. مثلاً یكی از افزودنیها CMC می باشد كه برای افزایش viscosity به گل اضافه است. از خواص دیگر گل می توان به موارد زیر اشاره كرد:

  1. گرانروی (viscosity ): كه در دورrpm 600 اندازه گیری می شود با استفاده از دستگاه Rheometer انجام می گیرد. (یكی دیگر از خواص گلPlastic viscosity است) تعیین yield point یکی دیگر از خواص گل حفاری است. هرچه yield point بالاتر باشد حمل قطعات وcuttings توسط گل راحت ترصورت می گیرد.
  2. (mud filtrate): از خواص مهم گل mud filtrate است كه با دستگاه API Standard filter press اندازه گیری می شود. مقدار آبی است كه سیال حفاری در حین circulation از دست می دهد. در دستگاه مورد نظرگل را داخل یك محفظه می ریزند و مقدار آبی كه در زمان 30 دقیقه تحت فشار 100psi از گل جدا می شود برحسب cc/30 min گزارش می گردد. همچنین دراین آزمایش ضخامت mud cake را نیز اندازه گیری می كنند. با افزودن یك سری مواد می توان ضخامت mudcake را كاهش داد.

بنتونیت بدلیل تعلیق پذیری و استاندارد سیلان در غلظت های بالا و قدرت آب بندی در اثر تورم از حدود 70 سال پیش به عنوان گل حفاری مصرف می شود .این نوع بنتونیت بیشتر از نوع سدیک یا تورم پذیر است .بنتونیت کلسیم یا خاک اسیدی به ندرت برای این کار مصرف می شود .

برای این کار بصورت گل ( مخلوط ساده بنتونیت باآب ) که به گل وانیلا(Vanilla) معروف است در می آورند و در چاه ها و گمانه های حفاری تزریق می کنند تا دیواره آنها را به صورت ژل پوشانده ،ترک و شکاف های دیواره گمانه ها پر کرده و موجب کاهش آب (افت آب ) تزریقی در گمانه گردد. لیزی و سیلان آن (در اثر جریان یابی) حرکت دستگاه حفاری را در گمانه ها آسان تر می نماید.

در گمانه هایی که کناره دریا و یا در میان سازندهای آبدار حفر می شود تزریق بنتونیت به تنهایی یا با مواد دیگر مانع نفوذ بیش از حد آب به داخل این گمانه ها می شود برای آزمایش تعلیق و غلظت پذیری 5/22 گرم بنتونیت را با 350 سانتی مکعب آب مقطر مخلوط کرده و زمان تعلیق و غلظت آنرا تعیین می کنند و با غلظت سنج مخصوص در 300 تا 600 دور ییلد(Yield) آن را اندازه گیری می نمایند که ییلد مورد نظر حداقل بایستی 90bbl  در هر تن باشد این مخلوط را سپس از فیلتر پرس تحت فشار گذرانده و حجم آب بدست آمده را اندازه گیری می کنند روش دیگر آزمایش سرند تر است برای این کار 1گرم بنتونیت با نرمی 200 مش را با 350 سانتی متر مکعب آب مخلوط کرده و از سرند مخصوص می گذرانند .باقیمانده روی الک را خشک کرده و وزن می نمایند تا درصد بنتونیت رد شده از سرند تعیین شود این رقم نباید از 5/2 درصد بیشتر باشد در مورد آتاپولژیت این رقم 8 درصد است.

بیشترین کاربرد بنتونیت برای گل حفاری در ده سال 1971 تا 1981 در سال 1981 بوده است .چنانکه کشورهای غربی در این سال حدود 8/1 میلیون تن در چاههای نفت مصرف کرده اند که اغلب از نوع سدیک بوده است. در این میان امریکا بزرگترین مصرف کننده در این صنعت است و در سال 1981 به تنهایی حدود 940 هزار تن، یعنی نصف مصرف دنیای غرب را به خود اختصاص داده است. در جایی که آب معدنی در ناحیه حفاری مانع کار شود از رس های نوع هورمیت یا به عبارتی آتاپولژیت و سپیولیت به جای بنتونیت استفاده می کند .

حداکثر رطوبت بنتونیتی که برای گل حفاری به کار می رود به طور استاندارد و برای زمان تحویل و حمل، 10 درصد برای بنتونیت و 16 درصد برای آتاپولژیت است .

 

انواع بنتونیت و کاربرد آنها

انواع بنتونیت و کاربرد

بنتونیت به عنوان یکی از پرکاربردترین مواد معدنی شناخته شده روی زمین در صنایع مختلفی استفاده می شود. این ماده یه دلیل خواص فیزیکی و شیمیایی منحصر به فرد خود گاه به عنوان ماده اصلی و گاه به عنوان افزونه در صنایع مورد استفاده قرار می گیرد. در جدول زیر به اختصار به کاربرد های بنتونیت در صنایع مختلف اشاره کرده ایم. در ادامه به صورت تخصصی کاربرد های این ماده معدنی را مورد بررسی قرار می دهیم.

 

کاردبرد بنتونیت

معرفی بنتونیت

معرفی بنتونیت

 

بنتونیت چیست

بنتونیت سنگی است که بخش اعظم آن را کانیهای رسی (ذرات بسیار ریز با ابعاد کمتر از 2 میکرومتر) تشکیل می دهد .باید توجه داشت که بنتونیت کانی نبوده بلکه مجموعه ای از کانی ها، در کنار یکدیگر سنگ بنتونیت را تشکیل می دهد. بنتونیت یک ماده از دسته رس ها و از کانی های متورم شونده تشکیل شده است که عمدتا مونت موریلونیت وبه مقدار کمی بیدلیت هستند. اکثر بنتونیت ها بر اثر هوا زدگی و دگرسانی خاکستر های آتشفشانی و اغلب در حضور آب تشکیل می شوند.

سنگ هایی که از تبدیل تونهای ولکانیکی و ترکیبات مونتمویونیت حاصل می شود بنام بنتونیت معروفند و بیشتر در کشور های نظیر فرانسه (مون موریون) آلمان ، روسیه ، آمریکا یافت می شود . بنتونیت نامش را از مکانی در فرانسه (مون موریون ) گرفته است.

ترکیبات شیمیایی بنتونیت : ناپایدار، محلول در اسیدها،در آب حجیم می شود وبا آب مقطر تمیز می شود.سختی بنتونیت 2 تا 1 موس و وزن مخصوص آن 2 -1.7 می باشد .رنگ ان سفید، خاکستری، زرد متمایل به قهوه ای می باشد.

بنتونیت نوعی رس ریزدانه است که حداقل ۸۵ درصد رس مونت‌ موریلونیت داشته باشد. اصطلاح «بنتونیت» معمولاً برای خاک‌های کلوئیدالی که در اصل با رگه‌های شیل بنتون کرتاسه که در نزدیکی قلعه نظامی بنتون و منطقه رودخانه سنگی وایومینگ در هم آمیخته‌اند، به کار برده می‌شود. بنتونیت یک ماده از دسته رس‌ها و از کانی‌های متورم شونده تشکیل شده است که عمدتاً مونت موریلونیت و به مقدار کمی بیدلیت هستند. اکثر بنتونیت‌ها بر اثر هوازدگی و دگرسانی خاکسترهای آتشفشانی و اغلب در حضور آب تشکیل می‌شوند و سنگ منشأ آنها اکثراً باریک است. تجزیه خاکستر آتش فشانی عمدتاً در محیط شور و باتلاقی انجام می‌شود و هر چه از آتش‌فشان دور شویم، ضخامت بنتونیت کاهش می‌یابد. بنتونیت دارای ساختمان آلومینوسیلیکاتی است و در دسته سیلیکات‌های سه لایه قرار می‌گیرد. بنتونیت دارای دو لایه چهار وجهی و یک لایه هشت وجهی می‌باشد. فرمول عمومی بنتونیت به صورت ذیل می‌باشد:

(Na, CaO)(Al, Mg)(Si4O10)3 (OH)6 nH2O

بنتونيت عمدتاً بر دو نوع است:

  • بنتونيت هاي متورم Swelling bentonite يا بنتونيت هاي سديم دار.
  • بنتونيت هاي غيرمتورم Non-swelling bentonite يا بنتونيت هاي کلسيم دار.

خواص كاني هاي خانواده اسمكتيت به ترکيب شيميايي و ساختمان آنها بستگي دارد . در كاني بنتونيت سديم دار ميزان جذب يوني، شكل پذيري، انبساط و انقباض از نوع کلسيم دار آن بيشتر است . ابعاد شبکه بنتونيت سديم و کلسيم دار از 6/9 آنگستروم در حالت معمولي به 20 آنگستروم در صورتي که رطوبت محيط صد درصد باشد، افزايش خواهد يافت.

بنتونيت هاي متورم يا بنتونيت هاي سديم دار مي توانند چندين برابر حجم معمولي خود آب جذب کند و منبسط شود، به طوري که حالت ژله اي، پلاستيکي و چسبندگي به خود بگيرد. اين نوع بنتونيت معمولاً در سيالات حفاري و دوغاب(گل آب) ديواره ها استفاده مي شود.

انواع بنتونيت ها از ديدگاه صنعتي:

  • بنتونيت هاي سديم دار
  • بنتونيت هاي جانشيني توسط سديم
  • بنتونيت هاي کلسيم دار
  • بنتونيت هاي ارگانوفيل
  • بنتونيت هاي فعال شده توسط اسيد

كاربردهاي عمومی بنتونيت:

بنتونيت به دليل داشتن خواص نرم بودن، تورم پذيري، قابليت نسبتاً خوب در مخلوط شدن با آب، خميري شدن، پلاستيك بودن، چسبندگي، جاذب بودن و غيره مصارف پرشماري دارد كه از آن جمله مي توان به توليد گل حفاري، تهيه ي ماسه ي ريخته گري، عامل جلوگيري كننده از نشت آب در سدها و كانال هاي آبرساني، عامل شفاف كننده ي مايعات مثل آبميوه ها و شراب، زلال كننده ي آب و صاف كننده ي مايعاتي نظير پارافين، گندوله كردن مواد معدني مثل سنگ آهن، پلت كردن خوراک دام، عامل ناقل در رنگ ها و ساير مواد اسپري شدني، تهيه ي سموم گياهي و حيواني، پركننده در صنايعي مثل كاغذسازي، توليد پاك كننده ها و شوينده ها و تهيه ي انواع سراميك و رنگ بري و تصفيه انواع روغن ها اشاره كرد.

هر نوع بنتونيت معمولا در يك سري از فعاليت هاي فوق كاربرد پيدا مي كند. مثلا بنتونيت كلسيم دار در ماسه ي ريخته گري، به عنوان جذب كننده روغن و گريس، فيلتر كردن و تصفيه كردن و تهيه ي خوراک دام و طیور به كار مي رود. بنتونيت سديم دار عموما در گل هاي حفاري، گندوله سازي، نيازهاي مهندسي و تهيه ي خوراک دام و طیور به كار گرفته مي شود و بنتونيت هايي كه با اسيد فعال شده اند در تهيه ي خاك مخصوص فضولات حيواني، جاذب گريس و روغن و نظاير آن كاربرد دارد.

 

تبلیغات بنتونیت

مزیتهای استفاده از پودر بنتونیت زمین کاو جهت چاه ارت

  • بدون خورندگی هادی ارت
    • مواد تشکیل دهنده خاصیت خورندگی نداشته و بدلیل عدم استفاده از نمک در چاه ارت خورندگی نخواهیم داشت.
  • عدم استفاده از نمک
    • استفاده از نمک باعث خورندگی هادی ارت میشود که با استفاده از این محصول نیازی به استفاده از نمک وجود ندارد.
  • عدم استفاده از ذغال
    • با توجه به اینکه ذغال رسانای خوبی نمیباشد با استفاده از این محصول نیازی به استفاده از ذغال نیست.
  • مقاومت مؤثرمطابق استاندارد
    • با استفاده از این محصول به راحتی مقاومت مؤثر استاندارد در مناطق مختلف حاصل خواهد شد.
  • مقاوم در برابر شسته شدن توسط آبهای سطحی
    • با استفاده این محصول دیگر مشکل شسته شدن در زمان بارندگی در مناطق کوهستانی وسنگی وجود نخواهد داشت
  • مقاوم در برابر هوازدگی و مشکلات آبهای سطحی
    • مشخصات فیزیکی وشیمیایی این محصول، باعث عدم تغییر رفتار آن در برابر هوازدگی و آبهای سطحی گردیده است
  • جذب رطوبت بالا
    • مشخصات فیزیکی محصول و توانایی بالقوه محصول در جذب رطوبت محیط اطراف خود باعث ترغیب در استفاده از این محصول گردیده است
  • عدم نیاز به تزریق آب و نمک در روش سنتی
    • با توجه به جذب رطوبت بالا در این محصول نیازی به تزریق آب ونمک بصورت دوره ای نیست
  • ماندگاری وپایداری طولانی
    • مشخصات فیزیکی وشیمیایی این محصول، باعث عدم تغییر رفتار فیزیکی وشیمیایی آن در برابر شرائط جوی سطحی و زیر زمینی گردیده است